„Subotari“ je naziv koji označava pripadnike Hrišćanske adventističke crkve u Srbiji ili Crkve adventista sedmoga dana.
Adventizam predstavlja granu protenstatizma koja je nastala u SAD sredinom 19. veka. Osnova adventizma počiva na verovanju u ponovni dolazak Hrista na zemlju. „Adventus“ na latinskom znači dolazak i upravo odatle naziv „advenstisti“ – oni koji čekaju ponovni dolazak Isusa. Ovaj pokret osnovao je Vilijam Miler. Crkvu adventista sedmoga dana osnovali su Elen Vajt, Džejms Vajt, Džosef Bejts i Džon Endrus.
Međutim, celokupna hrišćanska vera se bazira upravo na verovanju u ponovni dolazak Hrista. Šta onda razlikuje Subotare od ostalih hrišćana i zašto ih smatraju sektom? Da bismo odgovorili na ovo pitanje, prvo moramo istaknuti osnovne razlike između pojmova vere, religije i sekte.
Vera je pojam koji označava unutrašnju emociju i povezanost sa višom silom koju individua smatra istinitom. Religija označava skup verovanja u višu, moralnih načela i pravila veće grupe ljudi, kao i čitavu filozofiju i pogled na svet. Naravno, vera i religija se mogu preklapati ukoliko je više ljudi iste vere, ali religija diktira određena pravila ponašanja za sve vernike. Vera, kao takva, zahteva da pojedinac u sebi, a ne kroz naredbe drugih, pronađe svoju istinu i moral i na osnovu njih izabere svoja pravila ponašanja. Religiju od sekte razlikuje, pre svega, broj pristalica. Svaka sekta je samo grana neke vere. Religija je mnogo rasprostranjenija i ima više vernika, dok je sekta podgrupa ljudi koja veruje u određenu višu silu i interpretira religiju na svoj način. Kao i religija, sekta ima skup pravila koji vernici moraju poštovati. Druga razlika jeste u tome da sekte, najčešće, postoje ne bi li imale finansijsku ili drugu korist od svojih pristalica. Neretko targetiraju lakoverne ili slabije članove društva, poput tinejdžera ili penzionera – jer je njima lakše manipulisati.
Subotari su u Srbiji nastali u Vojvodini početkom 20. veka. Ime su dobili po tome što se okupljaju subotom u crkvi, iako hrišćanstvo nalaže da je dan za crkvu i proslavljanje Boga nedelja. Subotari veruju u sposobnost čoveka da tumači Sveto Pismo, te odbacuju sva predanja crkve koja nisu u Svetom Pismu. Za razliku od pravoslavaca, ne unose badnjak za Božić, ne kuckaju se jajima za Uskrs i u crkvi ne ljube ikone. Jedno od verovanja subotara – i jedno od njihovih osnovnih razilaženja sa ostatkom hrišćanskog sveta jeste da je krst paganski simbol. Pored toga, odbacuju ikone, relikvije, hrišćanske praznike i nemaju post. Članarina za pristup ovoj verskoj organizaciji je 10% ukupnog prihoda vernika jer crkva nema drugi način finansiranja. Jedna od pozitivnih strana, jeste odbijanje nošenja oružja čak i u ratu.
Međutim, ako uzmemo obzir svaka sekta:
- je podgrupa neke religije;
- ima finansijsku korist od svojih članova;
- nameće pravila ponašanja vernicima;
- inerpretira veru od koje je nastala na svoj način;
- i ima enormno manji broj članova od same religije;
možemo doći do zaključka da Subotari imaju sve ove karakteristike, te da ispunjavaju uslove da budu sekta. Pripadnici ipak tvrde da su oni verska zajednica i da imaju pravo na to.
Kako u našoj zemlji postoji pravo na verske slobode – svako ima pravo da izabere svoju religiju ili veru dok ista ne ugrožava druge. Samo hrišćanstvo počiva na ideji poštovanja bližnjih i komšija.
Autor: Jelena Miladinović
