Distrik Brčko faktički država u državi BiH, svoja ovlašćenja koja su ga učinile malom državom u državi Distrik Brčko je dobio 8. marta 2000. Godine
Pre sukoba koji je trajao od 1992. do 1995. godine, Brčko je bilo multietnički grad pun života sa skoro 90.000 stanovnika. Međutim, zbog strateškog značenja, grad i područje Distrikta pretrpjeli su ogromne štete tokom rata. Hiljade ljudi je ubijeno, desili su se neopisivi zločini, a desetine hiljada ljudi bile su primorane napustiti svoje domove. Do kraja rata, Brčko je imalo samo 33.600 stanovnika. Oni koji su ostali pretrpeli su traumu. Grad je u potpunosti bio etnički podeljen, došlo je do kolapsa javnih usluga i ekonomije, a bezakonje je bilo široko rasprostranjeno. Spor zaraćenih strana oko statusa Brčkog bio je toliko žestok da je to bilo jedino značajno pitanje oko kojeg se tokom mirovnih pregovora u Dejtonu nije moglo pronaći rešenje. Strane su stoga rešavanje ovog pitanja prepustile tribunalu kojeg su na kraju sačinjavali međunarodni i domaći pravni stručnjaci. Konkretan status i ovlasti Brčko Distrikta utvrđeni su „Konačnom odlukom“ tribunala iz 1999. godine. Deset godina kasnije, Parlamentarna skupština BiH usvojila je amandman 1 na Ustav BiH.
Ovo je tuzna prošlost koja se menja iz korena tog 8. marta 2000. godine. Imao je svoju zakonodavnu i izvršnu vlast i njegovi čelnici, mladi i obrazovani ljudi koji su uvideli potencijal ovakve prilike, odlučili su da ne dozvole istoriji da uništi budućnost. Još važnije, imali su viziju za budućnost.
Već desetog marta 2000. godine, Brčko distrikt osvanuo je na naslovnim stranama svetskih medija zbog u to vrijeme najstrožih antikoruptivnih zakona u Evropi. Za primanje i davanje mita osuđenima je pretilo maksimalnih 40 godina zatvora.Nakon šest presuda sa maksimalnom kaznom već u prva tri meseca od donošenja zakona, bilo je jasno da su čelni ljudi Distrikta na pravom putu. U isto vreme, u Brčkom se osniva najveći IT centar u Evropi. Danas, 22 godina kasnije, ovaj grad sa pravom nosi ime Evropske silicijumske doline. Nove tehnologije preko noći su uvedene u rad javne uprave, i iako je u početku to stvorilo brojne probleme, danas je jasno da je to bio pravi potez.
Zahvaljujući internetu, uvedena je potpuna transparentnost u javnim nabavkama. Vladin portal tender.ba i danas objavljuje svaki detalj višemilionskih poslova, a nezavisna komisija međunarodnih stručnjaka redovno proverava sve sklopljene ugovore.Već 2001. godine osnovana su i četiri fakulteta sa dva univerziteta – banjalučkog i sarajevskog. Danas, Brčko ima sedam fakluteta i sigurno su oni dobrim delom zaslužni za veliki broj mladih ljudi u ovom gradu.Brčko je, kao što je poznato, i domaćin brojnih sportskih i kulturnih manifestacija. Pozorišni susreti već 2005. godine izrodili su stalnu pozorišnu postavku u ovom gradu a tokom 2018. godine Gradsko pozorište Brčko distrikta izvelo je čak 6 premijera u sopstvenoj režiji.
Brojni zakoni koji su doneseni tokom prvih godina Distrikta olakšali su poreske namete i učinile ovaj grad primamljivim mestom za investitore. Poslovna zona koja se nalazi na ulazu iz smera Bijeljine dom je za deset različitih fabrika. A bilo je ideja, u ranim danima Distrkta, da se ova zemlja na atraktivnoj lokaciji ponudi privatnicima bliskim vlasti za male novce. Srećom, do toga nije došlo, inače bi danas tamo verovatno stajale prazne sale ili neorane njive. Brčko danas nije grad iz snova, naravno. Savrsenstvo nije toliko lako dostižno. Ali je napredovao daleko više od ostatka Bosne i Hercegovine. Neki će reći da je to sasvim prirodno za grad koji ima budžet od preko 200 miliona KM godišnje. Ipak, ja ne bih bila tako sigurna da bi svi isto odigrali sa Brčkom kao što su čelnici danas.
Autor: Sandra Jović
