Vladi Turske je prioritet članstvo u EU, ali da li svi podaci idu njima u korist?
Turska se nosila sa mlakim stavom Evrope prema njoj otkako je počela sa prvim pokušajima pridruživanja njenim konstitutivnim institucijama, dok je svaka promena ili pozitivan napredak ovog odnosa zahtevao dug period. Zahtev za članstvo u Evropskoj ekonomskoj zajednici Turska je podnela 1959, a zatim joj pristupila kao pridružena članica potpisivanjem Sporazuma iz Ankare 1963. godine. Nakon toga podnosi zahtev za puno članstvo Evropskoj uniji 1987. godine, da bi je lideri EU prihvatili 1999. kao „zemlju kandidata“, s tim da su pregovori o punopravnom članstvu počeli tek 2005. godine, tokom prvog mandata Stranke pravde i razvoja (AKP), ali bez preciziranja vremenskog okvira.
Evropske države nisu simpatizeri Turske kao njihove nove članice, a ovo su neki od razloga:
Prvi među najvažnijim razlozima su identitet i geografija. Države članice EU ne gledaju na Tursku kao na evropsku državu, s obzirom na to da se najveći deo njene površine nalazi na azijskom kontinentu. Pored toga, Turska bi po broju stanovnika predstavljala drugu najveću zemlju EU ukoliko je ona primi u svoje članstvo. Prema očekivanjima, u roku od nekoliko godina bi pretekla Nemačku, čime će ostvariti kao muslimanska zemlja većinu u Evropskom parlamentu i na taj način postati država koja ima uticaj u usmeravanju i definisanju politike EU, koju veliki broj država smatra hrišćanskim.
Drugi razlog je ekonomija. Iako se ona u Turskoj razvija mnogo brže od proseka EU, Turska i dalje zaostaje u drugim oblastima u odnosu na zemlje članice, kao što su nezaposlenost, budžetski deficit i spoljni dugovi. Također, radna snaga koje ima dosta više i jeftinija je plaši određeni broj evropskih država u istoj meri koliko strahuju od mogućnosti da njihovo tržište preplavi turska roba, uglavnom poljoprivredni proizvodi, koji su dosta jeftiniji, a kvalitetniji u odnosu na evropske konkurentske proizvode, što možda pojašnjava i njeno izuzeće iz Sporazuma o carinskoj uniji između ove dve strane.
Treći razlog je spoljna politika. Spor Turske sa Grčkom i Armenijom predstavlja kamen spoticanja za prijem u EU, budući da Grčka stavlja veto na članstvo Turske konkretno zbog njenog stava o pitanju Kipra, što predstavlja najznačajniji problem između ove dve države.
Danas, nakon više od pola veka nakon podnošenja zahteva i više od deset godina od početka pregovora, pred Turskom je dug put koji treba preći u procesu ostvarivanja željenog članstva. Samo 14 poglavlja od ukupno 35 otvoreno je za pregovore, dok su Francuska, Nemačka i Južni Kipar (grčki deo) doneli odluku o suspendiranju osam poglavlja i zabranili njihovo otvaranje.
Po sistemu EU koji nalaze da sve članice moraju biti saglasne za otvaranje bilo kojeg poglavlja pregovora, što govori da će putovanje Turske ka EU biti produžen na neodredjeno vreme.
Autor: Sandra Jović
