Na današnji dan pre više od osam decenija stvorena je Nezavisna Država Hrvatska (NDH), pod vojno-političkim patronatom Hitlera. Tokom četiri godine njenog postojanja je, prema mišljenju mnogih istoričara, trajalo najsramnije razdoblje hrvatske istorije. Nezavisna Država Hrvatska bila je fašistička tvorevina osnovana na delu okupirane Kraljevine Jugoslavije, koja je postojala pod vođstvom ustaškog režima od 1941-1945. godine. Kroz istoriju je ostala zabeležena po genocidu i brojnim zločinima protiv Srba, Jevreja i Roma. Na čelu ove organizacije nalazio se Ante Pavelić sa svojim ustašama. Program NDH bio je da se Hrvatska očisti od Srba i to ubijanjem jedne trećine, proterivanjem druge i asimiliranjem preostale trećine. Ustaška Vlada i njene instance na osnovu načela ustaškog pokreta donele su niz naloga, odluka, naredbi i uputstva, kojima je ozakonjena nacifašistička metoda- sprovođenje terora, zločina i genocida širokih razmera. Za Pavelića uspostavljanje NDH bila je Božija promisao. Na krilima pokliča „Bog i Hrvati“ polako se stvarala zemlja u kojoj je vladao pakao. Na teritoriji Nezavisne Države Hrvatske osnovani su koncentracioni logori, od kojih je najmonstruozniji bio u Jasenovcu. Logor smrti, kako se drugačije naziva jasenovački logor, bio je najveći koncentracioni logor formiran u avgustu 1941. istočno od istoimenog grada. Sistem logora Jasenovac bio je zloglasan po zločinačkim metodama, broju žrtava koje su u njemu stradale, pa i po tome što su se u njega upućivale i žene i deca. Tačan broj žrtava u sistemima logora Jasenovac nikada nije utvrđen. Do 2012. godine spomen park Jasenovac utvrdio je poimenični spisak od skoro 85 hiljada žrtava, dok su istraživači Muzeja žrtava genocida do sada sastavili spisak od oko 88 hiljada žrtava. Ovaj logor uništile su ustaše u aprilu 1945. godine u pokušaju da sakriju i umanje zločin koji su počinili. U prilog tome govori i činjenica da ga je državna administracija Hrvatske nazvala Radni logor Jasenovac.
Kako se raspadala Nezavisna Država Hrvatska?
Ministar spoljnih poslova NDH Mladen Lorković i ministar rata Ante Vokić pokušali su da izvrše državni udar, zbace Pavelića i prevedu NDH na stranu antihitlerovske politike. Kako im u tome nije pošlo za rukom, ubrzo su pogubljeni. Nezavisna Država Hrvatska se sa nemačkim vojnicima povlačila bliže Zagrebu, međutim nadjačani su od strane partizana, koji je imali pomoć Crvene armije. U međuvremenu, u želji da spasi goli život, Ante Pavelić je preko Austrije i Italije pobegao u Argentinu, a potom u Španiju, gde umire 1959. godine. Nekolicini članova vrha NDH suđeno je za monstruozne zločine.
Autor: Jovana Cerović
