Kavkaski narod, koji pretežno živi u Rusiji, odnosno u Republici Čečeniji, u kojoj čini oko 98% stanovništva, većinom islamske veroispovesti, i govore čečenskim jezikom, su Čečeni, ili Čečenci. Ima ih ukupno oko 832.000.
Postoje legende o nastanku Čečena koje su veoma rasprostranjene. Jedna od narodnih legendi govori o sirijskom plemiću koji je izbegao na Kavkaz plašeći se krvne osvete. Njegov sin po imenu Nahčoj sazidao je prvi grad na Kavkazu i postao praotac svih Čečena. Ne samo to, on je sa svojim ocem na Kavkaz doneo islam i šerijatsko pravo, koje su prihvatili i neki drugi narodi ovog prostora.
U ruskoj akademskoj zajednici se iskristalisao stav kako su se Čečeni kao zasebne obicaje formirali u 16. veku, dok je taj proces trajao i u narednih 200 godina. U ovom periodu je tekao proces kreiranja plemena od postojećih klanova koji su formirani na osnovu srodstva i potom stvaranja saveza plemena, koji su se objedinjavali ne na osnovu srodstva već zajedničkog interesa. To bi znacilo da ukoliko bi drustvo imalo iste interese oni bi bili u zajednickom plemenu. Proces objedinjenja svih Čečena u jedinstven etnos nije okončan ni do kraja 20. veka, a mnogi ruski ali i strani kavkazolozi smatraju da ovaj proces nije završen ni danas.
Čečeni kao ,,vajnahi”
Nisu retke teorije po kojima su se Ceceni nazivali „vajnahi“, koji se koristi i u lingvistici kako bi se označila posebna podgrupa severoistočne kavkaske grupe jezika. Terminom ,,vajnahi” se tako danas povremeno označavaju Čečeni, Inguši i Bacbijci koji govore srodnim jezicima i mogu se međusobno razumeti.
Deo današnje Čečenije je pod rusku vlast potpao 1781. godine. Ovaj proces je protekao mirno, kao posledica procene vođa 15 klanova koji su prihvatili carsku vlast zarad izbegavanja oružanog sukoba i ubiranja određenih beneficija za Čečene koji su živeli u selima današnje južne Čečenije.
I u prvoj polovini 18. veka je bilo sličnih slučajeva gde su pojedini Čečeni, pa čak i čitavi klanovi prihvatali da služe carsku armiju, najčešće iz koristoljubivih motiva.
Čečeni kao narod
Čečeni su izrazito ratoboran narod. Generacijski potvrđene sklonosti ka oružanom otporu u slučaju pokušaja narušavanja njihovog načina življenja i vrednosti kojima su odani. Čečeni se nisu lako mirili sa imperijalnom vlašću, kakvu je tada zelela Rusija. Podizali su ustanke 1877-78. godine, a zatim i 1905. godine. Njihovu hrabrost su ruski carevi cenili i sastavljali čak i posebne vojne odrede od njih.
Sam termin Čečen koji se koristi u ruskom jeziku i koji je postao opšteprihvaćen je persijsko-iranskog porekla. Persijanci su stanovnike ovog prostora nazivali Šašani ili Šešeni, što je postao osnovni termin koji je u upotrebi danas i u srpskom jeziku.
Čečeni su kroz historiju bili poznati po žestokom otporu ruskim osvajačima, a kasnije po čestim bunama protiv ruskih i sovjetskih vlasti. 1940-ih je, pod optužbom za šurovanje s Nijemcima za vrijeme drugog svjetskog rata, Staljin dao kolektivno deportirati u Sibir. U svoju domovinu su se vratili 1956. godine.
Autor: Marija Bozic
