Nalazi se na obroncima planine Radan. Ovaj redak fenomen je poznat po specifičnoj stenovoj formaciji zemljišnih figura i izvora mineralne vode. Ovo mesto je Uredbom Vlade Republike Srbije proglašeno spomenikom prirode od velikog značaja. Pod prvu kategoriju zaštite kao spomenik prirode stavljeno je oko 67 hektara. Čitav svet je saznao za postojanje Đavoljeg grada, kada je bio proglašen kao najbolje rangirani kandidat u Evropi i prvi u svetu u grupi D (stene, pećine, doline) u kampanji „Novih sedam čuda prirode“. 2002. godine upisan je i na Uneskovu listu baštine.
Lokacija – Đavolja varoš se nalazi u selu Đake. Od Kuršumlije je udaljena oko 30 km, od Niša 89 km, a od Beograda 288 km. Najbolji način je ići automobilom ili organizovanim obilascima. Takođe, iz većih gradova u Srbiji postoje redovne autobuske linije do Kuršumlije, a zatim možete stići do Đavolje varoši. Ukoliko ste ljubitelj šetnji, do Đavolje varoši je moguće doći pešaka od Prolom banje, preko Prolom planine. Pomenuta staza je poznata kao ”put zdravlja” što svakako može koristiti plućnim i srčanim bolesnicima.
Šta vas očekuje o pomenutom prirodnom fenomenu? Ispred ulaza je besplatan parking i tezge sa suvenirima.Drvena vrata vode vas do neobičnog mesta oblikovanog lokalnim legendama i prirodom koja ostavlja bez daha. U blizini staze nalazi se potok koji se zove Žuti potok, zbog svoje žute boje i visoke koncentracije gvožđa u vodi.Pošto je planina Radan bila bogata gvožđem, aluminijumom, bakrom, cinkom, manjim količinama zlata i srebra, srpski vladar Uroš Nemanjić je u XIII veku angažovao nemačko pleme Sasi da traži gvožđe. Potom su rude transportovane u selo Rudare gde se izrađivalo gvozdeno oružje, novac i nakit. Danas je samo jedno rudarsko okno delimično istraženo i dugačko je oko 800 metara, ali turističke posete nisu dozvoljene. Fascinantni su definitivno crveni bunar i đavolja voda. U Đavoljoj varoši postoje dva izvora i dve jaruge. Između Đavolje jaruge i Paklene jaruge ugnežđeni su čuveni stubovi tla. U Đavoljoj jaruzi teče Đavolja voda. To je hladna i izuzetno kisela voda (pH 1,5) sa visokom koncentracijom minerala, što je čini jednim od najkiselih izvora na svetu. Drugi izvor je Crveni bunar (Crveno vrelo), sa nešto manje kiseline, iz kojeg voda teče u Žuti potok. Neverovatno je opisati boje vode, koje se prelamaju iz žute u crvenu, a u kojoj nema ni naznaka života. Dalja šetnja kroz Đavolji grad nas vodi pravo do 202 figure tla. Okruženi su drvećem, bujnim i šarenim stenama, rezultat intenzivne vulkanske aktivnosti pre milionima godina. Ove neobične piramide su visoke od 2 do 15 m, a široke u podnožju od 0,5 do 3 m, napravljene su od vulkanskog materijala, krečnjaka, gline i zemlje. Nastali su erozijom tla i sečom drveća, dok su kiša i vetrovi erodirali stene. Tokom vekova oni su se menjali, uvećavali, nestajali, a zatim se ponovo pojavljivali. Većina njih ima „glave“ ili „šaše“ od andezita koji ih štite od dalje erozije. Široke su oko 20-30 cm i mogu biti teške i preko 100 kilograma. Drvene stepenice vode vas do dva mala vidikovca, odakle možete uživati u neverovatnom pogledu.
Crkva Svete Petke
Posle drugog vidikovca možete se popeti drvenim stepenicama na suprotnu stranu. Tu je i mala crkva brvnara Svete Petke, podignuta 2010. godine, na nekadašnjim ostacima crkve iz XIII veka. Ispred crkve nalazi se drvo okićeno sitnim belim tkaninama i maramicama. Prema verovanjima, morate zaželeti želju, staviti belu tkaninu na bolno mesto na telu, a zatim je zategnuti na malo drvo. Na ovom mestu maramice ostaju sedam dana, a nakon toga se zakopavaju u zemlju. Tako će patnja i bolovi zauvek ostati u Đavoljoj varoši.
Legenda
Postoji nekoliko priča o ovom nesvakidašnjem mestu. Prema jednoj legendi, tu su živeli mirni i religiozni ljudi. Ali đavolu se to nije dopalo, pa je napravio „Đavolju vodu“. Ljudi su pili tu vodu, zaboravili rodbinske veze i ugovorili brak između brata i sestre. Vila koja je štitila to područje nije mogla da promeni svoju odluku. Pa se molila Bogu da zaustavi to ludilo. Usliši Bog njenu molitvu te načini strašnu oluju sa vetrom. Mladence i svatove je kaznio pretvarajući ih u stubove od zemlje. I danas vetar duva između figura i proizvodi razne zvukove, ponekad slične ljudskom kriku, što ovo mesto čini fascinantnijim.
Druga legenda kaže da su se studenti i đavoli opkladili, đavoli su izgubili i onda su se okamenili u stubove.
Treća priča kaže da su stubovi okamenjeni đavoli, koje su ljudi nosili na leđima. Nakon što su prenoćili ispred crkve Svete Petke, ljudi su se oslobodili đavola, koji su se pretvarali u kamene figure.
Takođe, naziv sela „Đake“ je malo čudan jer potiče od albanske reči „gjak“, što znači krv.
Od imena pomenute varoši, pa sve do uzbudljivih mesta koje možete posetiti pružaju osećaj na koji ne možete ostati imuni.
Autor: Katarina Tomić
