Nakon iskrcavanja savezničke vojske u Normandiji i proboja ka unutrašnjosti Evrope i Berlinu, Hitler je bio primoran na očajnički potez kojim bi kupio sebi malo vremena da povrati ekonomiju i ratnu proizvodnju na noge. Krajem 1944. godine, 16. decembra, otpočinje Ardenska ofanziva, kod Nemaca poznata i kao ,,Straža na Rajni“, a kod Amerikanaca kao „Bitka za izbočinu“ (Battle of the Bulge) i predstavlja poslednju nemačku ofanzivu na Zapadnom frontu. Hitlerova zamisao bila je da po svaku cenu produži rat kako bi mogao da uključi neke od projekata na kojima su Nemci radili poput mlaznih aviona, raketa, super teških tenkova kao što je Maus, pa čak i nuklearnog oružja. U njegovoj glavi plan je bio jasan: izvršiti proboj u Ardenima između Belgije i Holandije, podeliti savezničku liniju ofanzive i zauzeti luku Antverpen. Ukoliko bi linija fronta bila prekinuta i bitna geostrateška tačka zauzeta, to bi nateralo Britance i Amerikance da potpišu sporazum sa Nemačkom, nevezano za dešavanja na Istočnom frontu, a Hitleru bi kupilo malo vremena i dozvolilo mu da koncentriše snage na jednom frontu. Akcija je namerno planirana za kasnu jesen, kada je to područje Evrope prekriveno teškom maglom, koja bi išla u korist Nemačke jer bi onemogućila dejstvo savezničke avijacije. Planirana je u tolikoj tajnosti da savezničke obaveštajne službe nisu uspele da presretnu apsolutno ništa što bi ukazivalo na moguću ofanzivu.
Napad je počeo 16. decembra u 5:30. Nemačka vojska od oko 200.000 ljudi napadala je u tri pravca, sever (6. SS oklopna divizija koju je predvodio Jozef Ditrih), sredina (5. oklopna, Haso fon Mantojfel) i jug (7. armija, Erih Brandenberg). Severni deo dočekao je jak otpor, tako da su oklopne jedinice morale rano biti uvedene u borbu, sredina napada nanela je strahovite gubitke američkoj vojsci, što u ljudstvu (u nekim izvorima i do 9 hiljada), što u naoružanju i opremi. Taj okršaj poznat je kao bitka kod Šne Ajfela i predstavlja najveći američki poraz u Evropi. Za to vreme Nemci imaju probleme sa količinom goriva i dostavljanjem municije i hrane na front. Nemačke snage su se uglavnom sastojale od oklopnih vozila, pa je zbog novonastale zbrke udarni deo ostao bez dostave goriva, što je usporilo napad i dalo vremena saveznicima da učvrste odbranu Bastonja. To je rezultovalo nemačkim opkoljavanjem grada 20. seprembra 1944. Na krajnjem jugu deo vojske bio je zaustavljen, a deo je probio u dužini od 20 km, što je dovelo do toga da se linija fronta relativno stabilizuje, a zadatak južne divizije delimično ispuni.
Snežna oluja počela je kad i ofanziva, pa su uslovi bili još teži, što ratovanja, što transporta. Nemci su pokušali da padobrancima zauzmu raskrsnicu nedaleko od Malmedija i drže je dok ne stigne 12. SS oklopna divizija. Zbog loših uslova iskočilo je 300 od predviđenih 1300 padobranaca. Nisu imali dovoljno snaga da zauzmu raskrsnicu, pa su vodili gerilski rat, konstantno napadajući američke položaje, što je dovelo do toga da saveznici misle da je iskočila čitava divizija i odluče da osiguraju zaleđinu, umesto da se okrenu ka glavnom nemačkom napadu. Nemačke linije sa hranom i municijom bile su tanke, posade su napuštale svoje tenkove i uništavale ih zbog nedostatka goriva. Napadi su izgubili momentum i nisu bili udruženi, već koncentrisani na određene ciljeve. To je dovelo do toga da saveznici moraju da prebacuju snage, ali i do toga da se nemačka brojčana prednost izgubi.
Dana 23. decembra, vremenski uslovi su počeli da se popravljaju, pa je tako saveznička avijacija počela sa dejstvom. Pomogli su Bastonju pod opsadom izbacujući iz vazduha hranu, municiju i medicinske potrepštine. Čak je uspešno transportovan i tim hirurga.
Sledećeg dana Haso fon Mantojfel preporučuje Hitleru obustavljanje akcije i povlačenje na Zapadni zid, poznatiji kao Zigfridova linija, odakle sa utvrđenih položaja mogu čekati napad. Hitler je ovo odbio.
Već 26. decembra saveznici zauzimaju Bastonj, a Nemci otpočinju kontranapadne vazdušne akcije 1. januara. Luftvafe napada savezničke konvoje, piste i prizemljene avione uz velike gubitke u mehanizaciji, uglavnom od strane protivavionskih topova. Nakon ovoga, Luftvafe više nije bio u stanju da pokrene bilo kakvu važnu akciju i nikada se nije zapravo oporavio.
Poslednja nemačka ofanziva na Zapadnom frontu bila je protiv 7. armije koja je trpela ogromne gubitke. Sedmog januara 1945. Hitler izdaje naređenje o povlačenju svih jedinica iz Ardena i tako prestaju sve ofanzivne operacije.
Nakon osvajanja Izbočine, Čerčil moli Staljina da pokrene ofanzivu u Pruskoj. Crvena Armija je 12. januara otpočela napad i pre vremena po ruskim izvorima, dok zapadni izvori smatraju da je Staljin čekao da se obe strane izmore kako bi dobio prednost u trci ka Berlinu.
Bitka je završena 15. januara 1945. kada su se Patonova i Montgomerijeva vojska spojile. Saveznici su nastavili sa pritiskom, Istočni front bio je zreo za osvajanje jer Nemačka nije imala ni koncentraciju vojske, ni avijaciju, ni sredstva u ljudstvu i tehnici da se odbrani od Sovjetskog saveza. Obogaljene na dva fronta, nemačke snage se nikada nisu oporavile.
Autor: Nenad Jovanović
