- godine u Sarajevu samozvana Skupština srpskog naroda u Bosni i Hercegovini donela je “Deklaraciju o proglašenju Republike srpskog naroda Bosne i Hercegovine” – na područjima “srpskih autonomnih regija i oblasti, te drugih srpskih etničkih celina u Bosni i Hercegovini, kao nezavisne celine unutar Bosne i Hercegovine, a s ciljem da je pripoji Jugoslaviji”, koja se tada raspadala.
Na čelu samoproglašene republike su bili Radovan Karadžić, Biljana Plavšić i Momčilo Krajišnik, kasnije osuđeni u Haškom tribunalu zbog ratnih zločina. U donošenju te deklaracije nisu sudelovali predstavnici Bošnjaka i Hrvata. Ova dva naroda na 9. januar gledaju kao na početak rata u Bosni i Hercegovini, te početak etničkog čišćenja, ratnih zločina i genocida nad nesrpskim stanovništvom.
Kao današnji entitet Bosne i Hercegovine stvoren Dejtonskim sporazumom, Republika Srpska smatra se njenom nasljednicom. Na ovaj datum u entitetu ne rade javne institucije, kao i privatna preduzeća u opsegu koji je ostavljen lokalnim, odnosno opštinskim vlastima. Predsednik Republike Srpske na taj dan organizuje primanja i deli priznanja građanima. Takođe, na ovaj dan se u RS polažu venci I održavaju se komemorativne ceremonije za pripadnike Vojske Republike Srpske (VRS) poginule u ratu.
Ustavni sud Bosne i Hercegovine dvaput je proglasio praznik neustavnim — 26. novembra 2015. i 29. marta 2019. godine tvrdeći da diskriminiše ostala dva konstitutivna naroda jer se obilježava na dan vjerskog praznika iako je svaki dan u godini posvećen svecima prema doktrini Srpske Pravoslavne Crkve. Republika Srpska je presudu odbacila kao neutemeljenu.
Kojim zakonima su uređeni neradni dani u BiH?
Nekoliko je dana u godini koji su u jednom entiretu radni, dok su u drugom neradni.
Bosna i Hercegovina nema jedinstven zakon o praznicima na državnom nivou, iako je u posljednjih 25 godina bilo pokušaja njegovog donošenja.
Na snazi su dva entitetska zakona, te zakon u Brčko distriktu BiH kao posebnoj teritorijalnoj jedinici koji se međusobno razlikuju. Samo Nova godina i Međunarodni praznik rada se, po zakonima, praznuju u celoj zemlji.
Federacija BiH trenutno nema zastavu i grb koje je 2007. ukinuo Ustavni sud BiH, jer su bili diskriminatorni prema Srbima i ostalim pripadnicima. Hercegbosanska županija je odlukom Ustavnog suda Federacije BiH 1997. i 1998. godine ostala i bez imena i bez grba i nema ih ni danas, a i sam naziv “županija”, kako Hrvati nazivaju kantone, takođe je neustavan. Izvršne i zakonodavne vlasti u tom kantonu i dalje koriste osporeni naziv kao i grb.
Posljednja zastava BiH, aktuelna i danas, četvrta je zastava Bosne i Hercegovine po redu…
Koji su to sporni prazniciu BiH?
Dan nezavisnosti BiH, kojim se u Federaciji BiH obeležava dan na koji je održan referendum za nezavisnost BiH od SFRJ, a koji je te 1992. na poziv Srpske demokratske stranke bojkoovala većina Srba. Nije službeno praznik niti ga obeležavaju vlasti u Republici Srpskoj, osim što politički predstavnici ovog entiteta odbijaju da se on unese u zakon na nivou BiH, traže njegovo ukidanje i u zakonu koji važi u Federaciji BiH.
Situacija s 1. martom komplikovana je i u Federaciji BiH gdje se on ponegdje i ponekad obilježava u područjima u kojima su Hrvati većina, ali uglavnom ne i svečano, iako je taj narod, na poziv između ostalih i Rimokatoličke crkve, glasovao 1992. za nezavisnost od SFRJ.
Član predsedništva Bosne i Hercegovine, Milorad Dodik naglasio je koliko je važno da i ove, kao i svake prethodne godine obeleži ovajpraznik i vrati dostojanstvo Republici Srpskoj te ojača njeno samouvjerenje u postojanje.
“Važno mi je da ljudi ovdje osjete da Republika Srpska postoji, da ima snagu i da nije samoposluga u koju dolaze stranci i uzimaju šta hoće. Mislim da sam u tome uspio i prekinuo prenos nadležnosti na nivo BiH”, rekao je Dodik za RTRS.
On je istakao da mora da bude preispitano sve ono što je u prošlosti urađeno nasiljem visokih predstavnika, njihovim prijedlozima ili “zavrtanjem ruku” domaćim političarima, a prevedeno u neku formu saglasnosti, jer to nije bilo u legitimnim i legalnim okolnostima.
“Radi se o pokušaju gradnje zemlje koja može da funkcioniše jedino u skladu sa Ustavom. Ona ne može da funkcioniše ovakva, a jedino još možda ima šanse da bude neka državna zajednica sa elementima koji imaju visoku autonomiju”, rekao je Dodik.
Pripreme za Dan Republike Srpske 2022.
U Banjaluci su 29. decembra održane pripreme za svečani defile povodom Dana Republike Srpske.
Podsećamo, Članovi Odbora za proslavu Dana Republike, povodom proslave Dana Republike 2022. godine, utvrdili su da će centralni događaji 9. januara biti svečani defile na Trgu Krajine i svečana akademija u Sportskoj dvorani Borik, prenosi Srpskainfo.
Proslava Dana Republike počinje 8. januara, a završava 10. januara, obeležavanjem Dana Republike u Brčko Distriktu.
Završnica proslave Dana Republike biće u znaku svečanog vatrometa, a na platou ispred Palate Republike, predviđen je nastup Policijskog orkestra MUP Republike Srpske, kao i koncerti muzičkih umetnika iz Republike Srpske i Republike Srbije, a pod pokroviteljstvom predsednice Republike Srpske Željke Cvijanović.
Autor: Anđela Golijanin
