Manastir Visoki Dečani je srednjevekovni srpski manastir koji je sazidan zahvaljujući inicijativi Svetog Save, ali se smatra zadužbinom kralja Stefana Dečanskog i cara Stefana Dušana.
U osnivačkoj povelji za crkvu Hrista Pantokratora u Dečanima, koju je izdao kralj Stefan Dečanski, Sveti Sava je odabrao i obeležio da podigne božiji hram u mestu koji se zove „Dečani u župi Zatrnavskoj“ ali nažalost nije stigao to da uradi. Izgradnja crkve Hrista Pantokratora (Svedržitelja) je trajala između 132/1327. godine i 1334/1335. godine pod ktitorstvom kralja Stefana Uroša Trećeg Dečanskog, a glavni majstor je bio fra Vita iz Kotora.
Radove je nadgledao arhiepiskop Danilo Drugi, a sam Stefan Dečanski je sazidao ugaoni kamen na ovoj crkvi a još 1330. godine je izdao ktitorsku povelju kojom je bogato obdario svoju zadužbinu.
Posle smrti kralja Stefana, izgradnju je nastavio njegov sin Stefan Dušan. Izgradnja je zvanično okončana 1335. godine. Znatno kasnije, negde u periodu između 1347 i 1348. godine manastir je oslikan, a proporcije ovog manastira, koje su za taj period bilo znatno neuobičajane, doprinele su da se ovaj manastir naziva „Visokim“.
Prema legendi, sam Stefan Dečanski je izabrao mesto na kome se danas manastir nalazi a kako bi našao idealno mesto, morao je da obiđe dosta mesta. Zbog svoje jednostavnosti i vrlo skladnih proporcija, ovaj manastir danas predstavlja najveći srpski srednjevekovni spomenik.
2004. godine UNESKO je proglasio manastir Dečani za mesto svetske kulturne baštine, jer su njegove freske jedne od najvrednijih promera tzv. renesanse Paleologa u vizantijskom slikarstvu, a pored toga predstavljaju vazan dokaz o životu u 14. veku. Pored ovog manastira, još tri manastira SPC se nalaze na spisku Uneskove svetske baštine pod nazivom „Srednjevekovni spomenici na Kosovu“.
Autor: Dragana Petković
