Paul Šturm rođen je 22. avgusta 1848. godine u najistočnijem nemačkom gradu Gerlicu u saveznoj državi Saksoniji. Svoje prvo vojno obrazovanje stekao je na Vojnoj akademiji u Vroclavu i Ratnoj akademiji u Nansiju a prvo ratno iskustvo doživeo je kao potporučnik u pruskoj vojsci tokom francusko-pruskog rata vođenog 1870. i 1871. godine.
Njegov dolazak u Srbiju zabeležen je 1876. godine, a tačni razlozi preseljenja nisu rasvetljeni postojećim istorijskim izvorima. S obzirom na to da je sa muške strane svoje porodice bio Lužički Srbin, nagađa se da se u Srbiju doselio u strahu od politike Bizmarkovog Drugog Rajha koja se kretala u smeru prisilnog stvaranja nemačkog naroda, pogotovo u onim delovima države koji su bili izloženi jakom poljskom uticaju. Takođe, imajući u vidu da je po dolasku u Srbiju bio predavač na srpskoj Vojnoj akademiji, razlozi preseljenja mogu se potražiti i u njegovom karijernom napredovanju.
U Srbiji je Paul Šturm bio učesnik u srpsko-turskim ratovima vođenim od 1876. do 1878. godine. On je već tada dobio komandu nad Šabačko-Posavsko-Tamnavskim bataljonom Druge klase sa kojim je učestvovao u borbama u istočnim predelima Bosne. Zbog uspeha na ovom ratištu promovisan je u čin kapetana i premešten na istok, u štab generala Černjajeva. Tokom Drugog srpsko-turskog rata 1877. godine komandovao je Prvim dobrovoljačkim pukom i istakao se u borbama oko Bele Palanke i pri oslobađanju Pirota. Od tada njegova oficirska karijera išla je uzlaznom putanjom sve do čina generala.
Tri godine po okončanju rata i sticanja nezavisnosti Srbije u Berlinu, Paul se oženio ćerkom Stevana Piroćanca, Savkom. Tada je Paul promenio svoje nemačko ime u srpsko Pavle, a prezime Šturm, što znači juriš, u Jurišić. Kao podsetnik na svoje poreklo i mesto u kome je rođen i odrastao, zadržao je staro prezime u vidu nadimka, Šturm. Poznato je i to da je Pavle Jurišić, kada je prihvatio pravoslavnu veru, za svoju krsnu slavu odabrao najznačajnijeg među srpsko-pravoslavnim svecima, Svetog Savu.
Novembra 1885. godine, sa svojim Šestim aktivnim pukom Drinske divizije kojim je komandovao, bio je učesnik i neslavnog poraza srpske vojske od Bugara kod Slivnice. Nakon povlačenja sudbina ga je ponovo odvela u okolinu Pirota gde je učestvovao u borbama na Crnom vrhu.
Tokom mirnodobskih godina Pavle Jurišić je napredovao na vojnoj lestvici. Početkom XX veka poverena mu je komanda najpre nad Moravskom, potom i nad Dunavskom divizijom. Tokom jeseni 1907. godine obavljao je dužnost inostranog posmatrača manevarara italijanseke vojske, da bi se naredne našao na mestu prvog ađutanta kralja Petra I Karađorđevića. Srpski kralj i oficir Jurišić lično su se poznavali iz vremena kada su zajedno pohađali školu u Francuskoj, služeći u istom puku. U to vreme Petar Karađorđević skrivao se iza pseudonima Pjer Kara dok je Pavle nosio svoje kršteno ime Paul Šturm. Njihovo staro prijateljstvo i izgrađeno poverenje proizveli su to da je Pavle Jurišić bio kraljev lični pratilac na njegovim putovanjima u Rusiju, Bugarsku, Tursku, na Svetu Goru, Italiju itd.
Vrhunac svoje vojne karijere Pavle Jurišić Šturm doživeo je 1912. godine, tokom Prvog balkanskog rata. Tada je komandovao veoma glomaznom Drinskom divizijom prvog poziva u sastavu Prve armije. Delovi Šturmove armije predstavljali su predhodnicu celokupne srpske vojske. On se lično nalazio u stroju istakavši se napadom na Zebrnjak tokom Kumanovske bitke, što je predstavljalo ključni momenat bitke za razbijanje turskih snaga kod Kumanova. Nakon ovog uspeha, iako ranjen, Šturm je sa vojskom napredovao sve do Skoplja i Velesa. Nakon pobeda na Babuni i Bakarnom gumnu, zatim oslobađanju Prilepa i Bitolja Pavle Jurišić imenovan je za generala srpske vojske. Sa generalskim činom, Šturm je već naredne godine komandovao Dunavskom divizijom u čuvenoj Bregalničkoj bici, na Krivorečkom pravcu u krvavim borbama na potezu između jugozapadne Bugarske i severoistočne Makedonije, kod Osogovskih planina.
Zahvaljujući proverenom vojničkom daru i ličnoj hrabrosti tokom sudbonosnih meseci prvih borbi protiv Austrougarske, 1914. godine, Šturmu je dodeljena veoma počastvovana komanda nad Prvom armijom. Njegov primarni zadatak bio je da brani zapadnu granicu Srbije i omogući generalu Stepanoviću i njegovoj Drugoj armiji da zauzmu što bolje položaje na Ceru. U završnoj fazi rata vojnici pod njegovom komandom stigli su do Drine gde su učestvovali u borbama na Mačkovom kamenu, na planini Jagodnja. Tokom bitke na Kolubari, tokom novembra i decembra 1914. godine, Treća armija se suprotstavila osvajaču na centralnim linijama fronta da bi nakon pobede oslobodila srpsku prestonicu nakon dvonedeljne okupacije. Prilikom povlačenja i golgote srpske vojske u Albaniji, Treća armija ostala je poslednja na Kosovu, kod Peći, štiteći odstupnicu vojsci koja se povlačila.
Dakle, Pavla Jurišića Šturma nije zaobišla nijedna slavna bitka srpske armije tokom prvih decenija XX veka. On se sa svojom dopunjenom Trećom armijom sa Krfa prebacio na solunsko ratište zauzevši liniju fronta od Kajmakčelana do puta Banica-Lerin. Tokom ovih operacija Šturm je, kao general od visokog poverenja, poslat da proceni situaciju u Dobrovoljačkom korpusu, formiranom u Rusiji. On se sa ove misije vratio u Solun početkom 1917. godine preko Japana gde se sreo sa carem Jošihitom. Tom prilikom srpski general primio je od cara odlikovanje Orden cvetova Paulovnije na velikom krstu.
Kraj Prvog svetskog rata general Jurišić dočekao je na dužnosti kancelara Kraljevskih ordena. Ova kancelarija predstavljala je vojno-administrativni centar za koordinaciju, planiranje i izvršenje dodela počasti. U aktivnoj vojnoj službi ostao je do novembra 1921. godine kada je prinudno penzionisan.
Njegovo prevremeno penzionisanje nije inspirisano praktičnim ili humanim težnjama vlasti nove države već predstavlja odraz uplitanja politike u srpsku pobedničku armiju. Novo političko raspoloženje novoformirane države naišlo je na otpor među najvišim oficirskim kadrovima. Sukob koji je postojao između regenta Aleksandra i njegovog poslušnika, poznatog vlastoljubca Pašića i Generalštaba kulminirao je nakon rata. Tada su srpske političke vlasti žrtvovale pobedničku armiju, samim tim i srpski narod u celini, zarad formiranja države koja je u sebi kao punopravni nacionalni element sa učešćem u vlasti i svim njenim polugama, usisao narode koji su se do juče nalazili u okviru Dunavske Monarhije. To zapravo nije bilo sve, jer su oni narodi, koji su tokom rata činili zločine nad nezaštićenim srpskim civilima, u prvom redu Hrvati i Muslimani u službi bečkog cara, sada bili izjednačeni u pravima i privilegijama sa pobedničkom vojskom i narodom koji je podneo najveću žrtvu.
Prva žrtva regentove jugoslovenske politike bio je Dragutin Dimitrijević Apis još pre okončanja rata. Sklonivši šefa svojevrsne vojno-obaveštajne službe, vlastoljubivi i netaktični vladar, a pre svega čovek, koji nije bio u stanju da sagleda političke, verske i nacionalne odnose svoga doba, nastavio je da se obračunava sa onima koji su se protivili suludoj politici zajedništva i podele vlasti sa poraženima. Politika žrtvovanja Srba i Srbije zarad jugoslovenstva u svojoj krajnosti je novog kratkovidog kralja dovela u sukob sa oficirima kojima je imao da zahvali kako za sopstveni, tako i za život države kojom je vladao. Jedan po jedan, srpski oficiri padali su u nemilost kralja koji je po svaku cenu želeo da vlada velikom teritorijom i mnogobrojnim narodima, ne shvatajući da to jednostavno nije moguće. Kako god, u toj igri moći i sujete, Aleksandar Karađorđević je sklonio i proslavljenog generala i učesnika u svim srpskim ratovima od 1876. do 1918. godine, Pavla Jurišića Šturma.
Penzionisani general nije poživeo dugo nakon toga. Preminuo je u svom domu u Beogradu 13. januara 1922. godine od upale pluća.
Autor: Srđan Jović
