Ulica sa toliko istorije, ulica sa toliko energije i ulica sa toliko karaktera starog Beograda, knez Mihailova ulica. Jedno od najomiljenijih mesta za šetnju kako turista tako i beogradjana. Dužine je 790 metara i proteže se od Terazija i Kolarčeve ulice do Kalemegdana i Pariske ulice. Ona je jedna od najstarijih ulica, sa nizom gradskih kuća koje su nastale krajem 70.-ih godina 19. veka. 1964 .godine je zaštićena kao najvredniji gradski spomenički ambijent, ona je prvi beogradski spomenik kulture koji je dobio to zvanje. Dužinom cele ulice postoje tragovi antičke civilizacije.
Još u vreme Rimljana ovde bio centar Singidunuma. U to vreme, jedan od glavnih prolaznih puteva, Via cardo, protezao se, svojim najvećim delom, kroz knez Mihailovu ulicu. Originalna zemljana i drvena tvrđava protezala se oko Studentskog Trga i knez Mihailove ulice. Najstariji rimski grobovi, koji datiraju iz prvog i drugog veka, pronađeni su na ovom potezu. Terme su se nalazili u Ćika Ljubinoj ulici, takođe u njoj su 2008. godine pronađeni ostaci kuće iz četvrtog veka. Kada su 2004. godine počela iskopavanja za Rajićevu šoping centar pronađeni su ostaci iz antičkog perioda. Iskopine su bile pune novčića, lampi, keramika i tegla.
Gotovo svaki put kada su se, iz bilo kog razloga, dešavala neka iskopavanja u knez Mihailovoj ili nekoj ulici bliskoj njoj, vredni predmeti su pronalaženi. Ne postoje dovoljni dobri izvori da je u srednjem veku ulica bila naseljena. U prvoj polovini 16. veka obnovljen je stari rimski i izgradjen novi vodovod, čime su se stekli uslovi za naseljavanje. Za vreme Otomanske Imperije, na područuju današnje knez Mihailove izgradjeno je pet džamija sa pratećim mahalama, od kojih su najznačajnije bile Ibrahim begova i Musala. Kada su 1717.-te godine Austrijanci osvojili Beograd, porušili su stare kuće i džamije i izgradili nove, primerenije njima, tako da su delile gornju varoš na srpsku, sa zapada, i nemačku, sa istočne strane, a po odlasku austrijske vojske, na srpsku i tursku. Konačnim odlaskom Turaka iz Beograda 1867- godine, otpočeo je preobražaj grada, u zapadanjčkom stilu. Nakon izrade regulacionog plana iz te godine, koji je izradio Emilijan Josimović, ulica, približna onakvu kakvu danas znamo, je dobila svoju fizionomiju i sadržaj. U njoj su se izgradile kuće, nastanjujući najuticajnije i najbogatije porodice trgovačkog i političkog Beograda, iz tog perioda. Godine 1870.-te Uprava grada je i zvanično krstila ulicu, dajući joj ime po knezu Mihailu. Početkom 20.-og veka, bogati trgovac, Vlada Mitić otvorio je robnu kuću, u broju 41. To je bila prva zgrada, izgrađena za upotrebu da bude prodavnica. Mitić je uveo novine, kao što su odloženo plaćanje i marketing svojih proizvoda. 1987. godine desila se velika, šestomesečna, rekonstrukcija knez Mihailove ulice i njena transformacija u, isključivo, pešačku zonu.
Danas je knez Mihailova najdraže mesto okupljanja svih beograđana. Proglašena je najlepšom pešačkom ulicom jugoistočne Evrope. Dnevno je obiđe hiljade prolaznika jer je, kroz nju, najkraći put od Terazija do Kalemegdanskog parka i tvrđave.
Najznačajniji objekti od kulturne i istorijske vrednosti u Knez Mihailovoj ulici su:
Hotel “Srpska kruna”,sagrađen je 1869. Godine u stilu romantizma, kao najmoderniji hotel u Beogradu. U zgradi je između 1945. i 1970. bila smeštena Narodna biblioteka Srbije, a danas je Biblioteka grada Beograda.
Kuća Marka Stojanovića, sagrađena oko 1889. Prema projektu Konstantina Jovanovića kao privatna kuća advokata Marka Stojanovića, u stilu neorenesanse. U njoj je bila Akademija likovnih umetnost, osvnovana 1937. godine, a danas je Galerija Akademije.
Blok građanskih kuća, nastao 70.-ih godina 19. veka, čijim se podizanjem označava početak prekida sa tradicionalnom “balkanskom” arhitekturom. Tu spadaju Kuća Hristine Kumandi, Kristina mehana i Kuća Veljka Savića. Sve tri zgrade imaju jedinstvenu obradu, izvedenu na stilskom prelazu od romantizma ka renesansi.
Palata SANU, podignuta 1923-1924. godine, po planovima iz 1912. godine, rad Dragutina Đorđevića i Andre Stevanovića, u stilu akademizma sa elementima secesije. U zgradi se nalaze: Biblioteka SANU, jedna od najbogatijih u Beogradu; Arhiv SANU sa bogatim pisanim podacima o istoriji Srbije; Galerija SANU u prizemlju zgrade, sa posebnom salom za predavanja, knjižarom i antikvarnicom.
Zgrada Prometne banke, podignuta 1914. godine za potrebe Prometne banke prema projektu arhitekte Danila Vladisavljebića i inženjera Miloša Savčića.
Zadužbina Nikole Spasića, sagrađena 1889. godine, po projektu arhitekte Konstantina Jovanovića u stilu neorenesanse, za stambenu kuću beogradskog trgovca Nikole Spasića.
Pasaž Nikole Spasića, sagrađen 1912. u stilu secesije.
Restoran “Grčka kraljica”,sagrađen 1835. u stilu akademizma.
Hotel “Rusija”, sagrađen oko 1870. godine, a dograđen 1920. godine.
Ruski car, danas kafe i restoran, sagrađen 1926. na uglu sa ulicom Obilićev venac, u stilu kasne secesije sa elementima art deko-a, prema projektu arhitekte Petra Popovića.
Zgrada Doma štampe u Beogradu
Robna kuća Mitić, prva projektovana savremena robna kuća u Beogradu, između dva rata u vlasništvu Vlade Mitića.
Autor: Marija Kostić
