Kroz istoriju su su provlačili mnogi heroji koji su bili neraskidivo povezani sa svojim konjima. Kako je naš pesnik davno rekao: Bez dobrog konja nema dobrog junaka, tako se kroz vekove provlače konji poput Zelenka, Đogina, Šarca, Strine, Ždralina i Kušlje. Samo jedan je bez izuzetka prvi opevan u narodnim pesmama i prvi krilati konj u srpskoj mitologiji – Jabučilo, konj vojvode Momčila.
LEGENDA O SRPSKOM PEGAZU
Legenda kaže da je Jabučila oždrebila jedna Momčilova kobila koju je opasao krilati konj na Durmitorskom jezeru nastalom na mestu nekadašnjeg manastira. Oko tog Crnog jezera su pasle mnoge kobile koje je krilati konj opasivao, ali bi svaku udario u stomak kopitom kako se ne bi oždrebila.
Jednog dana, vojvoda Momčilo se sa svojim slugama sakrio iza obližnjeg žbunja, pa kada je čudesni konj opasao najbolju kobilu, vojvoda i sluge napraviše buku sa bubnjevima i konj se od straha povukao u jezero ostavljajući usamljenu kobilu. Posle godinu dana, kobila je oždrebila krilatog konja – Jabučila koga su proslavile mnoge bitke u kojima je učestvovao sa svojim gospodarem.
PRIČA O JEDNOM JUNAKU
Vojvoda Momčilo je živeo u doba Stefana Dečanskog i njegovog sina cara Dušana. Bio je vrlo uspešan kao komandant jednim delom srpske lake konjice. Poznat je u narodu kao plemić, vitez i srpski Herkul. Ubijen je tokom sukoba sa turskom trupom na teritoriji današnje Grčke kada ga je izdala žena Vidosava.
Naime, ona je nagovarala kralja Vukašina Mrnjavčevića da pobegne sa njom, ako pre toga on pomogne njoj da ubiju Momčila. Nakon što je Vidosava prevarila muža te joj je on otkrio tajnu o Jabučilu kako pušta krila u zoru, ona je spalila njegova krila i zauvek ga onesposobila. Kralj Vukašin je ovo iskoristio kao napad na vojvodu i njegovu braću van grada i gradske odbrane. Neuspevši da se odbrani od napada, Momčilo je hteo da ga Jabučilo prebaci krilima do Pirlitora, ali bezuspešno. Momčilo sada bez svog saputnika pokušava da se popne uz neprijateljki bedem, ali njegova zla žena seče platno i tako baca muža dikretno u ruke neprijatelja. Vukašin, shvativši kakvog je junaka ubio i da Vidosava može isto njemu da učini, kažnjava je tako što joj seče glavu sabljom. Zatim je odlučio da se ženi Momčilovom sestrom Jevrosimom koja mu rađa dva junaka, Kraljevića Marka i Andrijaša.
Po predanju, Jabučilo je ostao na istom mestu gde ga je gospodar ostavio čekajući da mu izrastu nova krila i da odleti kod svog oca na Durmitorsko jezero.
U istoriji slavnih srpskih konja, Jabučilo po mnogo čemu zaslužuje da zauzme prvo mesto. To je kod Srba kao kod Helena Pegaz – jedini mitološki konj sa krilima koja se vide.
Autor: Isidora Simić
