Goce Georgi Delčev bio je revolucionar,vođa tajne makedonske Odronske revolucionarne organizacije, kasnije preimenovane u Unitrašnja makedonska revolucionarna organizacija, osnovana krajem 19.veka sa ciljem da oslobodi Makedoniju kulturnog, ekonomskog i političkog ugnjetavanja koje je preživljavala od strane Turskog carstva.
Goce Delčev rođen 1872. godine u Kukušu, na prostoru današnje severne Grčke. Poticao je iz relativno dobro situirane porodice i nakon završavanja osnovne i srednje škole 1891. godine odlučuje da upiše vojnu akademiju u Sofiji. Međutim, ubrzo biva isključen sa akademije zbog tajnog posećicanja socijalističkih skupova i započinje nastavnčku karijeru u gimnaziji bugarske egzarhije u Štipu 1894. godine. Iste godine, započinje da širi svoje ideje o oslobođenju i socijalnoj pravdi makedonskog naroda i slučajno se susreće sa Dametom Gruevom, jednim od osnivača revolucionarne organizacije. Nakon razmena ideja Gruev ga regrutuje u organizaciju čije vođstvo Dečlčev ubrzo preuzima. Tokom tog burnog perioda Makednoci su bili žrtve otmica, masakra i drugih zločina a makedonski narod tragao je za vizionarom koji će im ispuniti snove i osloboditi državu, upravo to je bio Goce Delčev.
Kao član organizacije Delčev širi svoje ideje budi zaboravljen duh nacionalnog ponosa i želje za oslobođenjem države među Makedoncima. Unutrašnja makedonska revolucionarna organizacija u aprilu 1896. godine održava svoj prvi kongres na kom Goce Delčev i Đorđe Petrov sastavljaju ustav i pravilnik organizacije pod nazivom „Ustav Bugarskog makedonsko-odrinskog revolucionarnog komiteta”. Delčev preuzima odgovornost za sakupljanje oružja i municije potrebne za ustanak, s tim što je ideja bila da se oružje ne sme obezbeđivati iz inostranstva već da se proizvode iskljućivo unutar Makedonije, to je rezultiralo osnivanjem pogona za proizvodnju bombi i dodatno povećalo motivaciju naroda. Početkom 1898. godine ustanovljen je „četnički institut“ a Goce Delčev bio je načelnik svih makedonskih četa koje su za cilj imale oslobođenje Makedonije i jedrenske Trakije i smanjenje delovanja bugarskog dvora u Makedoniji.
Đorđe Petrov, Nikola Maleševski i Goce Delčev
Foto:Pinterest
Na današnji datum, 4. maja 1903. godine, putujući na kongres u Lovćanov gaj radi razgovora o uskatnku, mladi revolucionar Goce Delčev naišao je na protivljeje u selu Banica u kojem je u herjskoj odbrani ubijen.
U Makedoniji je u avgustu 1903. godine podignut „ Ilindanski ustanak“ koji je zahvatio većinu centralnih i jugozapadnih delova Makedonije. Ustanak nije bio uspešan i rezultirao je dovođenjem Turskih, Bugarskih, Grčkih i Srpskih četa na teritoriju Makedoije koju su želele sebi da je priključe. A organizacija za oslobođenje Makedonije je oslabila i nije uspela da se pretvori u samostalnu vojsku. Preostali revolucionari borili su se više za politička pitanja nego za oslobođenje od turske vladavine. Godine 1912. Makedonije je tokom Balkanskih ratova podeljena između susednih država Srbije, Grčke i Bugarske.
Goce Delčev je postao narodni heroj Makedonije i Bugarske a njegova tragična smrt u 31. godini omela je mnoge ciljeve planirane za taj period makedonske države. Spor oko njegove nacionalne pripadnosti traje i danas i ako je Delčev sebe smatrao bugarinom njegov doprinost i ciljevi bili su nasuprot Bugarske, „ Iako moje rame još može da nosi pušku, Makedonija nikada neće pasti pod bugare“ citat je Goce Delčeva kojim Makedonci opravdavaju njegovu pripadnost.
Nedavno je zamenik predsednika bugarsko-makedonske istorijske komisije za istorijska i obrazovna pitanja Naum Kajčev izjavio „Goce dečlev je Makedonac u regionalnom smislu, a Bugarin u nacionalnom…“ i tom rečenicom pokušao da pomiri dva naroda. Međutim pitanje nacionalnosti Goce Delčeva dovodi se i u dodri sa makedonskim pregovorima o ulasku u Evropsku Uniju.
Autor: Dragana Dragičević
