Na današnji dan pre 80 godina nastala je država koja je za vreme svog postojanja odnela hiljade života, svoj postulat zasnovala je na genocidu, ratnim zločinima i zločinima protiv čovečnosti. Istoriji je poznata kao zverska država, koja je poslužila kao marioneta fašističkoj Nemačkoj i samom Hitleru koji je preko nje vodio idiologiju etičkog čišćenja neistomišljenika i čitavih nacija koje nisu želele da se povinuju njegovo ideji jedinstvene i neprikosnovene Nemačke.
Nezavisna država Hrvatska
Nastala je 1941. godine u jeku Drugog svetskog rata, baš kada se aktivno ratovalo na prostoru južne Evrope i samog Balkana, Hitlerova ideja bila je da preko NDH uspostavi vlast nad ostalim Jugoslovenskim državama. Naravno, oslabljena ratom Jugoslavija je pretrpela velike gubitke, i samim tim je bila laka meta za okupaciju
od strane neprijateljskih sila. Sama država nije postojala dugo, oslobođenje od okupacije je dovelo i do gušenja samoprozvane nezavisne države i uspostavljanju novog poretka do kraja 1945. godine.
Ulazak okupatora u Hrvatsku
Dočekani ovacijama od strane jednog dela stanovništva, političkih zverki i hrvatskih oficira Ustaške organizacije okupatori su se osetili kao kod kuće. Na čelu NDH nalazio se Ante Pavelić sa nekolicinom Ustaša koji su se pretvorili u organizovani vojni pokret koji je osnovan uz pomoć fašističke Italije za vreme
Musolinijeve diktature 1929. godine. Ova organizacija odnela je mnogo života u razmaku od 4 godine, vršeći raseljavanje Srba, Jevreja, Roma i Hrvata koji se nisu slagali sa političkom diktaturom. Glavni cilj prilikom osnivanja samog pokreta bilo je čišćenje Srba sa teritorije Hrvatske, zatvaranje u logore gde bi bili ubijani, mučeni ili eksploatisani kao robovi koji vrše poslove za hrvatsku vlast. Lični problem i averzija Hitlera prema jevrejskom narodu dovela je do etničkog čišćenja od „prljave rase“, kasnije su se pridružili ovoj grupaciji i Romi. Tako su nastali i prvi koncentracioni logori na teritoriji Balkana, poznati kao logori smrti, a najpoznatiji je logor u Jasenovcu.
Verski uticaj kao prekretnica za nastanak NDH-a
Na samom kraju 19 veka, kada su slovenske zemlje bile pod okriljem Austrije i Mađarske pojavile su se dve struje koje su proklamovale dve ideje. Prva struja koja se zalagala za slovensko zajedništvo, kulturu, isti jezik, isto ime i istu teritoriju, s jedne, i pristalice Rimokatoličke crkve i Hrvatske stranke prava na čelu sa Ante Starčevićem, koji se zalagao za nezavisnost od samog početka ne uključujući Srbe kao deo stanovništva na teritoriji Hrvatke. U mnogim spisima, dokumentima i delima negodovao je Srbe kao naciju, nižom rasom koja je zasnovala svoj uticaj ugnjetavanjem i silom. Veliki problem je nastao kada su se dva saveznika Musolini i Pavelić urotili kako bi oduzeli delove koje su tada pripadale Srbiji i pripojili ih svojim teritorijama. Naime, nijedan od njih dvoje nije prihvatao postojanje Kraljevine Jugoslavije, Srbi koji su živeli u Hrvatskoj su se nazivali Hrvati koji su proklamovali pravoslavnu veru. Do odcepljenja i krađe zemlje nije došlo zbog dokumenta koje je Vudro Vilson načinio u kojem država Jugoslavija ima pravo na samoopredeljenje.
Zahvaljujući Ustaškom pokretu NDH-a se prostirala na teritoriji Banovine Hrvatske i Vrbaske banovine.
Genocid nad Srbima
Zemlja koja je iza sebe imala podršku Nemačke, bogatila se otimajući srpsku imovinu pod izgovorom, da je to ceh koji srpsko stanovništvo mora da plati zbog nedopuštenog i bezakonog nametanja i krađe Kraljevine Jugoslavije. Dakle Srbi su se vrlo brzo našli izvan zakona u Hrvatskoj, bez ikakvog prava i prepušteni na milost i nemilost. U Gospiću na saboru Ustaša 1941. godine Mile Budak je govorio o samoj ideji šta treba uraditi sa Srbima u Hrvatskoj, i kako očistiti zemlju od
nehrvatskog elementa. Jedna trećina Srba će se proterati, druga trećina se pokatoličiti, a treći deo će se fizički istrebiti sa zemlje. Jedan od poznatijih zločina prema Srbima bio je i pokolj u glinskoj crkvi 1941. godine. Sa pružanjem otpora i formiranjem partizanskih redova došlo je do smanjenja ustaškog pritiska te su se i zločini nad srbima smanjili 1943. godine.Borba partizana se nastavila i u narednim godinama, 1945. godine uz pomoć Crvene armije Partizani su uspeli da nadvladaju Ustaše. Nemačka je 8. maja potpisala akt o kapitulaciji a 9. marta je proglašeno oslobođenje.
Da li Srbija i Hrvatska mogu da pruže ruku pomirenja i omoguće jedna drugoj bližu i napredniju spoljnu politiku, ili su tragovi prošlosti toliko veliki da će se raskol uvek nazirati?
Autor: Sanja Petkov
