Kao početak građanskog rata na prostoru bivše Jugoslavije uzima se sukob oko nacionalnog parka Plitvice i naravno jezera koja se tu nalaze.
Sukob je izbio između pripadnika MUP-a Hrvatske i pripadnika milicije SAO Krajine.
Svakako, pre bilo kakvog opisa sukoba, mora se sagledati situacija koja je borbi prethodila, odnosno uzrok ovog incidenta, koji u očima dva naroda i dve istoriografije se potpuno različito tumači.
21. aprila 1990. su održani prvi višestranački izbori u Hrvatskoj. Pobednik je bila HDZ, na čelu sa Franjom Tuđmanom.
Jula 1990. hrvatska vlast naređuje upotrebu „šahovnice“ na prostoru čitave Hrvatske, a istu moraju koristiti svi građani, bez obzira na nacionalnost, što su pripadnici SUP-a Knin odbili.
Naredni korak je bio donošenje „Božićnog ustava“ iz decembra 1990, kojim su Srbi izgubili status konstitutivnog naroda i bili svedeni na nacionalnu manjinu.
Situacija je podsećala na onu pred ustanovljenje NDH, što je Srbe najviše plašilo.
Marta 1991. u Pakracu započinje maltretiranje neposlušnih, u ovom slučaju srpskih milicajaca i njihovo hapšenje od strane hrvatskih specijalnih snaga.
Krenulo je ilegalno naoružavanje svih hrvatskih snaga, pre svega HOS-a, a zatim i samih pripadnika HDZ-a.
Da bi osvetili svoje kolege iz Pakraca milicija SAO Krajine zauzima prostor nacionalnog parka Plitvice, koji ima veliki strateški značaj. Ovaj akt su hrvatske vlasti označile kao teroristički, što je sastavni deo u njihovim izvorima.
Dobro opremljeno 400 pripadnika MUP-a Hrvatske kreće ka Plitvicama zarad povratka tog položaja.
Došlo je do razmene vatre i ubistva jednog Hrvata (Josipa Jovića) i Srbina (Rajka Vukadinovića), a prvi je iskorišćen kao mučenik i stradalnik u borbi protiv „terorista“. 20 ljudi je ranjeno. U toj akciji hrvatske snage su odnele pobedu, a uhapšen je Goran Hadžić, kasniji predsednik Republike Srpske Krajine. Iako je doživeo izručenje Haškom tribunalu, postoje mišljenja sa srpske strane, kako je odmah pušten posle hapšenja kod Plitvica, jer je bio u dosluhu sa hrvatskim vlastima, ali to pitanje još nije razjašnjeno.
Borba koja se vodila, je danas, prema srpskom nazivu, poznata kao „Krvavi Uskrs“ (pre ovog postoji i onaj iz 1944).
Hrvatska istoriografija ima mnogo drugačije gledište ovog događaja, koje je, objektivno gledano, opisano sa dosta herojskih epiteta kroz čin samoodbrane, bez značajnih podataka o događaju, uz zamagljivanje detalja već pomenutim opisima herojske borbe i palog junaka.
Prema hrvatskim izvorima, kolona MUP-a Hrvatske koja se kretala ka Plitvicama biva napadnuta od „terorista“, ničim izazvano, da bi sposobnošću svojih snaga uspeli da se konsoliduju i izvojevaju pobedu.
Različitost dva gledišta je jasna, kao i količina podataka.
Kasnije u sprečavanju sukoba će učestvovati i JNA.
Tuđman je smatrao da Hrvatskoj jedino rat može doneti nezavisnost, pa su akcije na Plitvicama i u Borovom selu bile uvertira i povod za rat, naravno izigravanjem žrtve i pretvaranja sopstvenih napada u samoodbranu i nužnost koju nikako nisu želeli.
Vođe i vesnici konstituisanja RSK su bili pripadnici SUP-a Knin i lično Milan Martić.
Sukob na Plitvicama, pored toga što je bio hrvatski povod za rat i potpunu nezavisnost, bila je i inkubator ustanovljenja RSK.
Autor: Miloš Simeunović
