Ugovor koji se u vreme prvog potpisivanja smatrao manje važnim, uspeo je da se probije na sam vrh pravnog sistema Evropske Unije i omogući stvaranje još snažnije zajednice.
- juna 1985. godine u gradiću Šengen na reci Mozel koja predstavlja granicu između Francuske i Nemačke pet državnih tajnika je na brodu Princeze Meri Astrid potpisalo prvi Šengenski sporazum. Države potpisnice ugovora bile su Francuska, Portugalija, Holandija, Luksemburg i Nemačka. Potpisivanju sporazuma nisu prisustvovali politički moćnici i ostala elita.
Na snagu je stupio 10 godina kasnije 1995. godine.
IDEJA SPORAZUMA
Ideja sporazuma imala je za cilj ukidanje granične kontrole za građane i trgovinu. Na samom početku nedostatak potpore drugih država članica uticao je na ovaj projekat, mešanje država Beneluksa je omogućilo stvaranje Predloga o ugovoru sa većom slobodom kretanja nezavisno od EU.
Naime, tu se javlja problem „two speed Europe“ termin kojim se oslovljava sukob ideja o evropskoj integraciji između francusko-nemačke struje, sa jedne strane i Velike Britanije, Danske i Grčke, sa druge. Jezgro zalaganja Francuske i Nemačke je ideja napretka zapadno-evropske integracije među državama koje su za to spremne, tako da ostale članice ne sprečavaju njihovo čvršće jedinstvo. Tako dolazi do tzv. Evrope u dve brzine. Time se želeo prevazići suprotan stav Velike Britanije o stavaranju Evropske Unije tj. o potrebi održavanja status quo.
Donete su nove mere:
∙ Saradnja policije i sudova
∙ Korišćenje usluga Europola, Eurojust-a, Frontex-a, kao i samog Šengenskog sastava.
Drugi Šengenski ugovor potpisan je u junu 1990. godine. Ali do samog potpisivanja došlo je na teži način. U to vreme nemački ministar spoljnih poslova Hans Ditrih Genšer odbio je potpisivanje ugovora zbog tada već gorućeg problema sa kojim se Nemačka borila. Smatrao je da će potpisivanje ugovora stvoriti nove granice između zapadne i istočne Nemačke.
Naposletku, potpisana je „Konvencija za primenu ugovora“ koja je potpisana na istom mestu kao i prvi ugovor.
Sam ugovor je potpisan 26. marta 1995. godine dok je 1997. godine Amsterdamski ugovor uključio Šengen u Zakon EU.
Neke od država ni danas nisu članice Evropske Unije ali pripadaju Šengenskoj zajednici (Švajcarska, Island, Norveška).
Evropska Unija kao ujedinjena zajednica između evropskih država i danas uvažava odredbe Šengenskog sporazuma. Slobodno kretanje između građana članica kao i prenos robe i prometa, tranzicija, i jedinstvena valuta su osnovna načela zakona EU.
Autor: Sanja Petkov
