Na današnji dan, pre tačno 37 godina, svet je napustio jedan od najpopularnijih i najcenjenijih pisaca sa teritorije bivše Jugoslavije, Branko Ćopić.
Branko Ćopić je rođen prvog januara 1915.godine u mestu Hašani u Bosanskoj krajni, gde je završio osnovnu školu. Učiteljsku školu je pohađao u Banja Luci, a kasnije je otišao u Beograd je gde diplomirao na Filozofskom fakultetu, na odeljenju za pedagogiju. Pored izbora struke, ogromna ljubav i zainteresovanost za decu se vidi u mnogim od njegovih dela.
Oca je izgubio rano, kada mu je bilo svega četiri godine, pa je Branko nastavio svoj život sa majkom, sestrom, stricem i dedom, koji mu je bio najveća podrška i sa njim je imao poseban odnos, koji je oslikan i u pojedinim delima.
Prvo delo je napisao kada mu je bilo svega 14 godina i ono je objavljeno u omladinskom časopisu ,,Venac“, a kao književnik biva primećen već u ranim studentskim danima i 1939.godine osvaja prestižnu nagradu ,,Milan Rakić“.
Tokom rata je bio ratni dopisnik i pripadnik narodnooslobodilačke borbe. Rat je ostavio veliki trag na njega, a trag se prenosi i na njegovo stvaralaštvo. U mnogim rečenicama i delima se primećuje ogromna bol i žalost. Između ostalog, Branko piše delo ,,Bašta slijezove boje“ koju je posvetio svom prijatelju Ziji Dizdareviću, koga su ubili u logoru Jasenovac. Ovo delo je jedno od najdirljivijih i najlepših dela iz čitavog Brankovog opusa.
Ćopić je jedan od najplodonosnijih i najčitanijih pisaca, a neka od njegovih najpoznatijih dela su: ,,Priče ispod zmajevih krila“, ,,Orlovi rano lete“, ,,Doživlaji mačka Toše“, ,,Ježeva kućica“, ,,Magareće godine“ i mnoga druga.
Iako je završio fakultet i posle rata postao i profesionalni pisac, Branko je sebe smatrao seljakom i ostao je skroman tokom celog života. Tematika njegovih dela za odrasle se upravo i bave pitanjem i položajem seljaka, pitanjem siromašnih i marginalizovanih grupa ljudi. Njegov rodni kraj mu je bio velika inspiracija za opisivanje seljačkih dogodovština.
Međutim, Ćopić je objavljivao i satirična dela, a jedno od njih je,,Jeretička priča“, koja okrenula njegov život u potpunosti. Ovo delo je izazvalo burne reakcije vlasti. Ni samom Titu se ovo delo nije dopalo, jer je smatrao da je to bila javna i direktna prozivka partije. Tito je označio Branka Ćopića kao neprijatelja prosperiteta tadašnje Jugoslavije. Tako je počela plitička borba koja je trajala sve do kraja njegovog života, a obeležena je progonom, izdajom i nerazumevanjem . Branku su bile zavezane ruke.
U jugoslovenskoj književnosti stekao je status stvaraoca sa najviše štampanih i prevedenih dela. Njegova dela su prevođena na albanski, bugarski, engleski, esperanto, češki, francuski, kineski, mađarski, slovački, poljski, rumunski i turski jezik. Bio je član Srpske akademije nauka i umetnosti i Akademije nauka i umetnosti Bosne i Hercegovine.
Dobitnik je mnogih nagrada, među kojima su najpoznatije: NIN-ova nagrada za roman ,,Ne tuguj, bronzana stražo“, Oktobarska nagrada Beograda, Njegoševa nagrada za ,,Baštu slijezove šume“, nagrada ,,Skender Kulenović“ i mnoge druge.
Njegov život nije bio lak, bio je obeležen izdajama od različitih ljudi i prijatelja. Bajkovite priče i knjige za decu su za njega bile beg od surove realnosti. Tragično je završio svoj život skokom sa Brankovog mosta, 26.marta 1984.godine. Branko Ćopić je sahranjen u Aleji zaslužnih građana na novom groblju u Beogradu.
Spomenik koji je ovaj pisac ostavio deci i odraslima pišući svoja dela ne može se srušti. Danas se, osim u lektirama, njegova dela igraju i u mnogim dečjim pozorištima širom bivše Jugoslavije.
Autor: Emilija Janjić
