Ukoliko se desi da služba trenutnog patrijarha prestaje iz nekog razloga, na njegov položaj mora doći novi vrhovni crkveni poglavar, što se dešava najviše tri meseca nakon kraja službe. Dok je mesto patrijarha upražnjeno, njegovu ulogu privremeno preuzima Sveti arhijerejski sinod. Na ovu poziciju imaju pravo svi koji su najmanje pet godina eparhijski episkopi. Među svim potencijalnim patrijarsima izdvajaju se trojica sa najvećim brojem glasova dobijenim od strane Sabora, koga čine mitropoliti i episkopi celog sveta. Njihovo izglasavanje se obavlja tajno listićima, pod uslovom da je prisutno makar dve trećine članova Sabora i da kandidati dobiju najmanje polovinu glasova, zbog čega se ono može obavljati i više puta. Neophodno je da se ovom prilikom svi zavetuju da će svoj izbor napraviti isključivo u korist i za dobro crkve i vernika. Nakon toga glasanje se nastavlja na odabir žrebom poznatim kao “apostolski način”, koji kasnije prati služba “Priziva Svetog Duha za izbor novog patrijarha”. Na posletku jedan od monaha izvlači jednu od tri koverte u kojima se nalaze imena krajnjih kandidata, a koje su prethodno simbolično stavljenje u Jevanđelje.
Prema pravilima definisanim u okviru Ustava Srpske pravoslavne crkve, država nema nikakvog udela u odabiru patrijarha, već je on u potpunosti prepušten arhijerejima, odnosno vrši se unutar same crkve.
Zbog nemilog događaja, smeti patrijarha Irineja, koji se na žalost svih vernka dogodio 20. novembra 2020. godine, SPC je u obavezi da na upražnjeno mesto postavi novog čelnika što je najavljeno najkasnije za 18. februar 2021. godine.
Autor: Tijana Jovanović
