Sveti Uroš, car srpski Stefan Uroš V Nejaki je jedini sin i naslednik cara Dušana. Vladao je od 1355. do 1371, a zadužbina mu je Manastir Matejča.
On je poslednji vladar loze Nemanjića.
U njegovo vreme slabi centralna vlast i oblasni gospodari se osamostaljuju. Posle smrti cara Uroša srpska država prestaje da postoji. Urošev vladavina bila je gotovo u svakom pogledu suprotna vladavini njegovog oca. Tako je prvi potomak cara Dušana poneo nadimak Uroš Nejaki.
Novi srpski car koji je titulu nasledio od oca nije uspevao da zaštiti svoju državu, ni od spoljnih napada, ni od unutrašnjih potresa.
Pretpostavlja se da je umro 2. ili 4. decembra 1371. godine, verovatno posle Maričke bitke, kao poslednji srpski car.
Za vreme njegove vladavine, 1365. godine, za savladara je krunisan kralj Vukašin Mrnjavčević sa očekivanjem da će njegovi potomci (Marko Mrnjavčević) naslediti carski presto jer Uroš nije imao potomaka. Te godine Vukašinov brat Uglješa preuzima od carice Jelene (Uroševe majke) vlast u Seru.
Posle velikih Dušanovih osvajanja, car Uroš postaje žrtva bahatosti vlastele koja se naglo obogatila u prethodnim ratovima i pljačkama. Infrastrukturna nepovezanost novih teritorija carevine sa jezgrom otežala je uspostavljanje reda i državnih instrumenata.
Uroš Nejaki je proglašen za svetitelja 211 godina posle smrti.
Njegove mošti su nakon upokojenja ležale u „manastiru Svetog Uroša“ u Nerodimlju. Srpski monah Hristifor je 11, maja 1705, preneo Uroševe svete mošti u Sremski manastir Jazak, a zajedno sa njima poneo je i Žitije i Službu Svetoga. (Jedan deo svetih moštiju cara Uroša donet je u manastir Studenicu). Iz Jazka su mošti Svetog Uroša prenošene u manastire Vrdnik i Krušedol, pa su zatim opet vraćane u Jazak.
Za vreme poslednjeg Svetskog rata (14. aprila 1942. godine) mošti Svetog cara Uroša morale su ispred bezbožnih ustaša biti uklonjene iz manastira Jazka, i tada su prenete u Sabornu crkvu Sv. Arhanđela u Beograd, gde i do danas počivaju.
Nastradao je 2. decembra 1367. godine u trideset prvoj svojoj godini. Smrću cara Uroša 1371. godine ugasila se vladavina loze Nemanjića i otpočela agonija srpske države i naroda, vekovima sa raznih strana gaženog, ali nikad uništeno zahvaljujući duhovnoj snazi i nasleđu koje mu je ostavila epoha Nemanjića.
Njegove čudotvorne mošti počivale su u manastiru Jasku u Fruškoj gori, odakle su za vreme Drugog svetskog rata (1942. godine) prenete u Beograd i položene u Sabornu crkvu pored tela kneza Lazara i despota Stefana. Za vreme ovoga dobrog cara sazidan je manastir Sveti Naum na Ohridskom jezeru; sazidao ga je Urošev velikaš Grgur.
Autor: Vesna Đunisijević
