Stefan Uroš I Nemanjić, poznatiji kao Uroš Veliki bio je srpski kralj od 1241. do 1276. godine. Bio je sin Stefana Prvovenčanog I Ane Dandolo, I smatra se za jednog od najvažnijih srpskih vladara 13. veka.
Princ Uroš je najverovatnije bio rodjen 1223. godine I bio je najmladji sin Stefana Prvovenčanog. Uroš je nasledio dosta osobina od svoje majke I od dede Stefana Nemanje, što ga je podiglo na viši nivo u odnosu na njegovu braću Stefana Radoslava I Stefana Vladislava.
Uroš se na čelu sa vlastelom pobunio I zatražio presto od svog brata Vladislava ali mu ga on nije dao. Ova okolnost je podstakla Uroša na rat. Građanski rat između braće vođen je najverovatnije oko 1241. Do 1242. Godine koji se završio u korist Uroša I Vladislav je bio primoran da napusti presto. Navodi se da je Uroš ubrzo zarobio Vladislava I neko vreme ga držao u tamnici, međutim neprijateljstvo nije trajalo dugo I brača su se ubrzo pomirila.
Dolazak Tatara u Podunavlje 1242. Godine nije samo dovelo da političkih potresa, nego tada počinje zanimljivo razdoblje srpske istorije koje je vezano za dolazak nemačkih rudara, poznatih po imenom Sasi. Oni su početkom četvrte decenije 13. Veka sa sobom doneli nove tehnike pronalaženja I prerade ruda plemenitih metala, pre svega srebra, bakra I olova.
Njihovo znanje I sposobnost oživele su proizvodnju metala širom mediteranskog tržišta srpskoj privredi. Sasi se u Srbiji prvi put spominju u pisanom izvoru iz druge polovine 13. Veka, to jest u jednoj povelji kralja roša rudarskom naselju Brskovu na Tari, ali se Brskovo kao trg spominje već 1243.
Ako bi se to dugo vreme Uroševe vladavine sagledalo jednim pogledom, ma kako to bilo i složeno i opasno, onda bi se moglo zaključiti da je Uroševo doba bilo doba beskrvne ravnoteže.
Uroš je imao tu sreću da su mu spoljašnje okolnosti išle na ruku. Veze sa ugarskim kraljem i zbližavanje sa sicilijanskim kraljem Karlom Anžujskim uputile su ga protiv Vizantije. Uroševa žena Jelena, bila je iz roda Anžujskog, rođaka Karlova. Od tih velikih planova koalicije i akcije uperene protiv Carigrada nije se mnogo ostvarilo, mada je Uroš dobar deo svoga vremena i pažnje upravio ka tom cilju. Čitavu deceniju Uroš je pripremao napad na Vizantiju, ali se do kraja svoje vladavine nije usudio da napravi odlučujući korak.
Kao protivnik jake središnje vlasti pojavio se kraljev sin Stefan Dragurin. Zbog Uroševog upornog odbijanja da Stefanu Dragutinu izdvoji posebnu oblast za upravu, došlo je I do eara između njih. Dragutinu je pomogla ugarska vojska koju je poslao kralj Ladislav IV, a rat se završio pobedom “U zemlji zvanoj Gacko”. Tako je od Dragutina I ugarskih odreda kralj Stefan Uroš I bio poražen na Gatačkom polju 1276. Došlo je do sporazuma Stefana Dragutima sa roditeljima.
Po odobrenju novog kralja Stefana Dragutina Zetom I Trebinjem upravljala je njegova majka Jelena, a njegov otac Uroš I je boravio u Zahumlju. Tu se zamonašio I postao Simeon, a umro je oko 1280. Godine.
Autor: Nataša Nikolić
